Πέμπτη 30 Μαρτίου 2017

Αισχύλος: Προμηθεύς, Κράτος και Βία





Α ι σ χ ύ λ ο ς
525–456 π.Χ.

Προμηθεύς Δεσμώτης

§1

Ο «Προμηθεύς Δεσμώτης» είναι το πρώτο δράμα μιας τριλογίας με τον τίτλο: Προμήθεια. Το δεύτερο δράμα ήταν ο «Προμηθεύς λυόμενος» και το τρίτο ο «Προμηθεύς Πυρφόρος». Με την τριλογία αυτή, ο Αισχύλος θέλησε μάλλον να εκφράσει ένα είδος κοσμοθεωρίας, της οποίας η διαλεκτική–νοητή γραμμή ξεκινούσε με τη βία και το Κράτος ως δύναμη των αντιθέσεων («Προμηθεύς Δεσμώτης») περνούσε στη συμφιλίωση («Προμηθεύς λυόμενος») για να αποκορυφωθεί στη δικαιοσύνη και την ειρηνική συμβίωση («Προμηθεύς Πυρφόρος»). Το γεγονός βέβαια ότι δεν σώθηκαν τα δύο τελευταία δράματα, εκτός από ορισμένα αποσπάσματα του «Λυόμενου», δεν μας επιτρέπει παρά να σκεφτόμαστε με γνώμες και υποθέσεις. Στο πρώτο δράμα οι βασικοί ανταγωνιστές είναι δύο: Ο Δίας και ο Προμηθέας. Με βάση την εκδοχή του σχετικού μύθου, ο Δίας αποφάσισε να καταστρέψει το γένος των ανθρώπων και τότε ο Προμηθέας θέλησε να το σώσει δίνοντάς του τη φωτιά που στο μεταξύ είχε κλέψει από τον Ήφαιστο. Ο κοσμοκράτορας Δίας εξοργίστηκε γι’ αυτό  και έστειλε τα όργανά του, το Κράτος και τη Βία, να συλλάβουν τον Προμηθέα και 

Σάββατο 25 Μαρτίου 2017

Fr. Nietzsche: ο Ευρωπαϊκός μηδενισμός



   
Φρίντριχ Νίτσε
1844-1900


Μηδενισμός και δημιουργία

§1

Πριν από δυο-τρεις ημέρες κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ηριδανός, στη σειρά: Φιλοσοφία, το παρακάτω βιβλίο:

ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΝΙΤΣΕ

Η ΒΟΥΛΗΣΗ ΓΙΑ ΔΥΝΑΜΗ
v  
ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ
[Δύναμη καταστροφής και δημιουργίας]

Νίτσε και Νεωτερικότητα
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΡΟΖΑΝΗΣ

Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΖΩΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ

ΗΡΙΔΑΝΟΣ
ΑΘΗΝΑ 2017

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Συντομογραφίες ................................................................................ 9
Στ. Ροζάνη: Ο Νίτσε και το τραύμα της Νεωτερικότητας...........13

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ
Βούληση για Δύναμη και Ευρωπαϊκός Μηδενισμός .....................23

ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ

Πρόλογος ..........................................................................................41
Υπό μορφή σχεδίου...........................................................................47

Ι. Μηδενισμός  ..................................................................................51
   1. Ο μηδενισμός ως συνέπεια του τρόπου, με τον οποίο
       Έχουν ερμηνευθεί ως τις μέρες μας οι αξίες της ύπαρξης ....51
   2. Μακρινές αιτίες του μηδενισμού… .........................................84
   3. Το μηδενιστικό κίνημα ως έκφραση της παρακμής …..........96
   4. Η κρίση: ο μηδενισμός και η σκέψη της επιστροφής … .....118

ΙΙ. Για την ιστορία του ευρωπαϊκού μηδενισμού... ........................133
   a) Ο σύγχρονος σκοταδισμός …..................................................133
   b) Οι τελευταίοι αιώνες ….............................................................161
   c) Σημάδια ενδυνάμωσης ….........................................................188


Στο εν λόγω έργο του Νίτσε μεταφράζονται και σχολιάζονται εκτενώς τα κείμενα εκείνα, που αποτελούν το πρώτο από τα τέσσερα βιβλία του πολλαχώς υπό συζήτηση έργου του φιλοσόφου: η βούληση για δύναμη (der Wille zur Macht). Καθ’ όλη την έκταση αυτού του έργου είναι έκδηλη μια γενεαλογικής υφής ερμηνευτική, που βλέπει προς τα πίσω για να κοιτάξει μπροστά. Βλέπει προς τα πίσω: οικο-δομεί μια στέρεη εσωτερική επαφή με τα μεγάλα έργα του φιλοσοφικού πολιτισμού πρωτίστως του ελληνικού με προεξάρχοντα τον προσωκρατικό στοχασμό για να περιγράψει εν τέλει την ιστορία του ευρωπαϊκού μηδενισμού, με τη δύναμη μιας φιλοσοφικής ρητορικής, σχεδόν παρόμοιας κατά τη δομή της με εκείνη του πλατωνικού Φαίδρου. Η νοητή γραμμή της εν λόγω ρητορικής 

Κυριακή 19 Μαρτίου 2017

Hegel: Φαινομενολογία του πνεύματος (11)





Γκέοργκ Χέγκελ
1770-1831

Η απόλυτη ελευθερία και ο τρόμος
ή
η Γαλλική επανάσταση και η τρομοκρατία


§1. Στο τμήμα της Φαινομενολογίας του πνεύματος που τιτλοφορείται «το αυτο-αλλοτριωμένο πνεύμα»[1] ο Χέγκελ προχωρεί σε έναν κριτικό σχολιασμό της νεωτερικότητας. Φέρει προς συζήτηση την πνευματική υπόσταση, το αυτο-αλλοτριωμένο πνεύμα, που βρίσκει τον εαυτό του να είναι αποξενωμένο από τη φύση και την κοινωνία. Η αλλοτρίωση, από άποψη γενικής αρχής στη Φαινομενολογία, δεν είναι φαινόμενο της νεωτερικότητας, αλλά ανάγει τις ρίζες της πίσω στον Ρωμαϊκό κόσμο, που ως στάδιο του ιστορικού γίγνεσθαι του πνεύματος αναδύεται από τη διάλυση του αρχαίου ελληνικού κόσμου· ενός κόσμου, που στην κορύφωσή του πέτυχε, υπό τη μορφή της αρχαίας πολιτείας, να εναρμονίσει το ενικό με το καθολικό, τουτέστι την ενικότητα/μοναδικότητα της ανθρώπινης ατομικότητας με την καθολικότητα της πόλεως-κράτους: το Ίδιον με το Κοινόν. Μια τέτοια εναρμόνιση, δηλαδή εσωτερική ανταπόκριση ατόμου-πολίτη και πόλεως-πολιτείας δεν άφηνε περιθώρια για οποιαδήποτε μορφή αλλοτρίωσης και αποξένωσης.

Δευτέρα 6 Μαρτίου 2017

Πλωτίνος: φιλοσοφία και ζωή






Πλωτίνος
204/5-270 μ.Χ.

Προς μια φιλοσοφική κατανόηση της ζωής

§1

Ποιος είναι ο Πλωτίνος; Είναι ο φιλόσοφος-διανοητής, που ακολούθησε μεν την παράδοση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, αλλά επιχείρησε να της δώσει μια νέα πνοή, εναρμονισμένη με το πνεύμα της εποχής, το οποίο εξέφρασε με τον τρόπο του και ο ίδιος. Έζησε τον 3ο αιώνα μ.Χ. και ανέπτυξε τη συνολική φιλοσοφική του δραστηριότητα στη Ρώμη. Εγκαθίσταται στην πρωτεύουσα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας το 245, σαράντα ετών, και ιδρύει Σχολή, όπου διδάσκει φιλοσοφία δια βίου. Εκεί απέκτησε μεγάλη φήμη, καθώς και πολλούς σημαντικούς μαθητές, αλλά και διαλεχτούς φίλους. Σύμφωνα με τον Πορφύριο, ‒εξέχοντα μαθητή του μα και αξιόπιστο βιογράφο του με το έργο του περί του Πλωτίνου Βίου ο Πλωτίνος δεν ήταν μόνο ένας εξόχως αποδεκτός φιλόσοφος στη Ρώμη, αλλά και ένας σπάνιος δάσκαλος, που μετέδιδε στους μαθητές του, ανάμεσα στα άλλα, γαλήνη, παραμυθία, καταπράυνση, ανθρωπινότητα, κατανοητικότητα, προσήνεια κ.λπ. Και όλα ετούτα δεν είναι άσχετα με το γεγονός ο Πλωτίνος ήταν πάντοτε παρών στις ποικίλες δυσκολίες των φίλων του.